15 ຂໍ້ຄິດໃນການສ້າງທຸລະກິດສະຕາດອັບ ຈາກຊີຣີສ໌ Mad Unicorn

ຈາກທີ່ເບິ່ງຊີຣີສ໌ມາແຮງປະຈຳເດືອນນີ້ ສົງຄາມສົ່ງດ່ວນ (Mad Unicorn) ໃນມຸມມອງຂອງຂ້ອຍຜູ້ຂຽນ ທີ່ເຮັດສະຕາດອັບລົ້ມລຸກຄຸກຄານມາແຕ່ປີ 2013 ຈຶ່ງຢາກສະຫຼຸບ 15 ຂໍ້ຄິດໃນການສ້າງທຸລະກິດ ການບໍລິຫານ, ລວມທັງການສ້າງແບຣນດ໌ ສະຕາດອັບ ທີ່ໂຕເອງຮູ້ສຶກວ່າໜ້າຈະເປັນປະໂຫຍດກັບຄົນອ່ານ ແລະ ຕົນເອງທີ່ມີປະສົບການໃກ້ຄຽງໃນການເລີ່ມເຮັດທຸລະກິດແບບສະຕາດອັບ. ຍາວໆ ແບບນີ້ ໃຜພ້ອມກໍລຸຍອ່ານກັນເລີຍ!

ເລື່ອງຫຍໍ້

ສົງຄາມສົ່ງດ່ວນ ເປັນລະຄອນຊີຣີສ໌ ທີ່ໄດ້ຮັບແຮງບັນດານໃຈຈາກທຸລະກິດສະຕາດອັບຂົນສົ່ງບໍລິສັດໜຶ່ງ ທີ່ເຕີບໂຕຈົນກາຍມາເປັນທຸລະກິດ Unicorn ທຳອິດຂອງປະເທດໄທ, ຄວາມໝາຍຄື ເປັນບໍລິສັດທີ່ມີມູນຄ່າຫຼາຍກວ່າ 1ຕື້ໂດລາສະຫະລັດຂຶ້ນໄປໂດຍທີ່ຍັງບໍ່ໄດ້ເຂົ້າຕະຫຼາດຫຼັກຊັບ. ຊີຣີສ໌ນີ້ເລົ່າເລື່ອງລາວຂອງໂຕລະຄອນ ສັນຕິ ໜຸ່ມຈາກພູດອຍຫ່າງໄກທີ່ສູ້ຊົນ ຖີບຕົນເອງດ້ວຍຄວາມຮູ້ດ້ານພາສາ ແລະ ຄວາມມຸມານະ ເພື່ອສ້າງທຸລະກິດຂົນສົ່ງ “Thunder Express” ພາຍໃຕ້ບັນຍາກາດການແຂ່ງຂັນທີ່ທ້າທາຍ ດຸເດືອດ ກັບ ຄູ່ແຂ່ງທີ່ເປັນບໍລິສັດທີ່ມີນາຍທຶນໃຫຍ່ກວ່າ.

15 ຂໍ້ຄິດ ການສ້າງທຸລະກິດ ການບໍລິຫານ, ການສ້າງແບຣນດ໌ ສະຕາດອັບ

• ໂຕເອກດ້ວຍອາດີດທີ່ລຳບາກ, ເຈັບປວດຈາກການເປັນຄົນທີ່ຢູ່ເທິງພູດອຍ ຫ່າງໄກສອກຫຼີກ ບີບໃຫ້ບໍ່ມີທາງເລືອກໃນການທຳມາຫາກິນ, ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນການຊື້ສິນຄ້າພັດແພງກວ່າຄົນໃນໂຕເມືອງ. ຈຶ່ງໃຊ້ຄວາມລຳບາກເປັນແຮງໃຈໃນການຕໍ່ສູ້, ໂຕລະຄອນສັນຕິ ປ່ຽນຄວາມທຸກຍາກລຳບາກຂອງຕົນເອງ ເປັນແຮງຊຸກຍູ້, ແລະ ໃຊ້ພະລັງນີ້ເປັນຄວາມກ້າລຸຍ, ເບິ່ງຫາໂອກາດທີ່ຄົນອື່ນໆ ເບິ່ງຂ້າມ.
• ໂຕລະຄອນ ສັນຕິ ເປັນຄົນທີ່ມີຄວາມຮູ້ເປັນອາວຸດ ເຖິງວ່າຈະບໍ່ໄດ້ຮຽນວິຊາສະເພາະທີ່ສູງ ແຕ່ທັກສະຄວາມຮູ້ທາງພາສາຕ່າງປະເທດທີ່ຕິດໂຕມາແຕ່ນ້ອຍ ກາຍເປັນຂໍ້ໄດ້ປຽບໃນການຊອກວຽກໃນໂຕເມືອງໃຫຍ່ ຈົນໄປຮອດການເຈລະຈາທຸລະກິດ.

• ເບິ່ງຫາຊ່ອງວ່າງໃນຕະຫຼາດ ຫຼື ເບິ່ງເຫັນບັນຫາທີ່ຍັງບໍ່ມີໃຜແກ້ໄດ້ດີພໍ ໃນພາສາສະຕາດອັບ ເຮົາເອີ້ນວ່າ ຈຸດ Pain Point ຂອງຜູ້ຄົນທີ່ມີຄວາມຕ້ອງການສິນຄ້າ ຜະລິດຕະພັນ ຫຼື ບໍລິການໃໝ່ ທີ່ຍັງບໍ່ມີໃຜຄິດພໍ້ ຫຼື ເຮັດໄດ້ດີພໍ ມາຕອບໂຈດ. ເມື່ອ ສັນຕິ ສັງເກດວ່າ ບັນຫາການຂົນສົ່ງລາຄາແພງຍັງບໍ່ມີໃຜຢາກແກ້ໄຂ ຈຶ່ງໄດ້ມີຄວາມຄິດໂຕນີ້ຈາກການທີ່ໄດ້ເຫັນສັກກະຍະພາບຂອງບໍລິການຂົນສົ່ງໃນປະເທດຈີນທີ່ເຮັດໄດ້ດີກວ່າ.
• ໃຊ້ຄວາມທ້າທາຍເປັນຈຸດເດັ່ນ: ການທີ່ບໍລິສັດ Thunder Express ກ້າເປີດໂຕທ້າທາຍຄູ່ແຂ່ງຈາກນາຍທຶນໃຫຍ່ Easy Express ຕາມທ້ອງເລື່ອງນັ້ນ ເຮັດໃຫ້ແບຣນດ໌ຂອງພວກພະເອກມີພາກລັກເປັນ ທີມທີ່ກ້າຫານ ໃນສາຍຕາລູກຄ້າ ແລະ ນັກລົງທຶນ.
• ການສ້າງປະສົບການໃໝ່ໃຫ້ລູກຄ້າທີ່ບໍ່ເຄີຍມີມາກ່ອນ, ໃນພາສາສະຕາດອັບເຮົາເອີ້ນວ່າ ການສ້າງ User Experience (UX) ເຊິ່ງສຳຄັນຫຼາຍໃນການສ້າງຄວາມຮູ້ສຶກແຕກຕ່າງຈາກຄູ່ແຂ່ງ, ໃນເນື້ອເລື່ອງ Thunder Express ໃຊ້ວິທີ ໄປຮັບເຄື່ອງເຖິງໜ້າບ້ານ ເຊິ່ງເປັນບໍລິການທີ່ຍັງບໍ່ທັນມີໃຜກ້າເຮັດມາກ່ອນ ເຮັດໃຫ້ລູກຄ້າປະທັບໃຈໃນຈຸດນີ້.
• ການສ້າງແບຣນດ໌ຂອງ Thunder Express ໃນແງ່ຂອງການຊອກຫາຄູ່ຮ່ວມລົງທຶນ ແລະ ນັກລົງທຶນ ບໍ່ໄດ້ອາໄສແຕ່ວ່າມີບໍລິການຂົນສົ່ງທີ່ດີ ໄວ ແຕ່ຍັງຂາຍເລື່ອງລາວທີ່ສາຍການຕະຫຼາດເອີ້ນວ່າ Story Telling ໂດຍນຳໃຊ້ເລື່ອງລາວຄວາມລຳບາກສ່ວນຕົວຂອງ ສັນຕິ ຜູ້ກໍ່ຕັ້ງບໍລິສັດມາເປັນແຮງຂັບເຄື່ອນໃນການເຊື່ອມໂຍງກັບລູກຄ້າໃຫ້ສາມາດຈັບຕ້ອງໄດ້.
• ຄວາມໄວ ສຳຄັນກວ່າຄວາມສົມບູນແບບ, ໃນການເຮັດທຸລະກິດສະຕາດອັບນັ້ນ ເຮົາຈະໃຊ້ວິທີການເຮັດວຽກທີ່ເອີ້ນວ່າ Agile (ເອີ້ນວ່າ ອາຈາຍ) ເປັນຂະບວນການພັດທະນາຜະລິດຕິພັນຮູບແບບໜຶ່ງ ທີ່ນິຍົມໃນກຸ່ມນັກພັດທະນາໂປຣແກຣມ ເພາະໃນໂລກຂອງການຂຽນໂປຣແກຣມ ມັນບໍ່ມີໂປຣແກຣມໃດໃນໂລກສົມບູນແບບ, ການພັດທະນາບໍ່ມີຄຳວ່າສິ້ນສຸດ ສະນັ້ນ ຄວາມໄວໃນການອອກອັບເດດນັ້ນສຳຄັນກວ່າ ເພື່ອທົດສອບຕະຫຼາດ ທົດສອບລະບົບ ແລ້ວຄ່ອຍເກັບເອົາບັນຫາ ເກັບຈຸດອ່ອນ ມາປັບຕາມຮອບຂອງການພັດທະນາ. ໃນການເຮັດສະຕາດອັບນັ້ນ, ຮອບການພັດທະນາມີຄວາມຖີ່ສູງ ບາງການແຂ່ງຂັນອາດຕ້ອງເບິ່ງເປັນມື້ຕໍ່ມື້ ເພື່ອປັບ.
• ການບໍລິຫານຊັບພະຍາກອນທີ່ມີຈຳກັດ, ການເຮັດສະຕາດອັບ ທີ່ເລີ່ມຈາກສູນ ມີທຶນເລີ່ມຕົ້ນທີ່ຈຳກັດກວ່າ ຕ້ອງໃຊ້ທຸກຢ່າງໃຫ້ເກີດຜົນລັບທີ່ຄຸ້ມຄ່າທີ່ສຸດ ໃນເລື່ອງຈະເຫັນວ່າ ທີມໂຕເອກນຳໃຊ້ການເຊົ່າຫ້ອງພັກເປັນບ່ອນພັດທະນາລະບົບເກືອບ 24 ຊມ. ຕໍ່ເນື່ອງໃນແຕ່ລະວັນ ເພື່ອໃຫ້ມີລະບົບຕົວຢ່າງເອົາໄປສະເໜີໃຫ້ກັບນັກລົງທຶນໃຫ້ທັນ ບໍ່ຊັ້ນເງິນທຶນເລີ່ມຕົ້ນກໍຈະໝົດ ຈົນບໍ່ສາມາດຈ້າງພະນັກງານຕໍ່ໄດ້.
• ການແຂ່ງຂັນຕັດລາຄາ ໄດ້ໃຈໃນຕອນເລີ່ມ ແຕ່ຈະສ້າງບັນຫາໃນໄລຍະຍາວ, ທຸກທຸລະກິດມັນຈະມີການຊອກຫາສົມດຸນຂອງລາຄາໃນຕະຫຼາດຢູ່ສະເໝີ ລາຄາສູງເກີນໄປ ຄູ່ແຂ່ງກໍສາມາດຫາຈຸດທີ່ຖືກກວ່າໄດ້, ຕ່ຳເກີນໄປ ໄລຍະຍາວກໍ່ບໍ່ສາມາດມີເງິນມາດຳເນີນງານໄດ້ພຽງພໍ. ສະນັ້ນ, ຖ້າຫາກທີມການເງິນບໍ່ແຂງ ບໍ່ສາມາດປະເມີນໄດ້ວ່າ ທຶນທີ່ມີສາມາດເຜົາໄປໄດ້ຊ່ຳໃດຈົນກວ່າຈະສາມາດລະດົມທຶນໃນຮູບຖັດໄປໄດ້ ທຸລະກິດນັ້ນກໍຈະຕົກໃນຄວາມສ່ຽງໃນການປິດໂຕໄວກວ່າເກົ່າເພາະຕັດລາຄາເຂົ້າສູ້.
• ການວາງຕຳແໜ່ງຂອງທຸລະກິດຕົນເອງໃນໝວດທີ່ຖືກຕ້ອງ (Business/Brand Positioning) ຄືການສາຍພາບລົງໃນແຜນວາດວ່າ ທຸລະກິດທີ່ເຮົາເຮັດນັ້ນ ທັບຊ້ອນກຸ່ມລູກຄ້າດຽວກັບໃຜຢູ່ຫຼືບໍ່ ເພາະນັ້ນໝາຍເຖິງວ່າ ໂຕທຸລະກິດຈະບໍ່ມີຈຸດເດັ່ນເປັນຂອງໂຕເອງ ພາໃຫ້ເວລາເຮັດການຕະຫຼາດຈະບໍ່ສາມາດສື່ສານຈຸດຂາຍທີ່ເປັນເອກະລັກຂອງຕົນເອງໄດ້ ລູກຄ້າກໍຈະສັບສົນ. ໃນເລື່ອງທຸລະກິດຂອງໂຕເອກ ວາງຕຳແໜ່ງວ່າຈະເປັນຜູ້ຫຼິ້ນທີ່ເນັ້ນສະດວກສຸດໆ ໃນລາຄາຊ່ຳກັນ, ສ່ວນເຈົ້າອື່ນອາດຈະເປັນ ເນັ້ນຄວາມເຊື່ອໝັ້ນ, ໃຫ້ບໍລິການສະເພາະອົງກອນ ແຕ່ລາຄາສູງກວ່າເປັນຕົ້ນ.

• ການສ້າງທີມສະຕາດອັບ ໂດຍສະເພາະແມ່ນທີມຜູ້ກໍ່ຕັ້ງ ມີຄວາມສຳຄັນທີ່ສຸດ ມັນຄືຫົວໃຈຂອງທຸລະກິດຮູບແບບນີ້ ເພາະ ສະຕາດອັບ ຕ້ອງໄວ, ແກ້ບັນຫາຢ່າງມີຕັກກະເຫດຜົນສູງ, ຕັດສິນໃຈໄວ, ທະເຍີທະຍານ, ໃຊ້ເທັກສະເພາະທາງຂອງໂຕເອງມາແກ້ບັນຫາໃຫ້ຫຼາຍທີ່ສຸດ ແຕ່ກໍຍັງຢູ່ໃນແຜນງົບປະມານທີ່ວາງໄວ້. ສະນັ້ນ, ທີມໜຶ່ງນອກຈາກຕ້ອງມີ ຜູ້ນຳທີ່ກ້າຫານ ກ້າສ່ຽງ ກ້າຕັດສິນໃຈໃນເລື່ອງຍາກໆ ແລ້ວ ຈຶ່ງຄວນປະກອບມີ ຄວາມຮູ້ເລື່ອງການອອກແບບສ້າງປະສົບການຜູ້ໃຊ້, ຄວາມຮູ້ເທັກໂນໂລຊີ, ເຄີຍຂຽນໂປຣແກຣມ ຫຼື ພັດທະນາແອັບເອງແຮງດີ, ນອກຈາກນັ້ນກໍຕ້ອງມີຄົນທີ່ມີຄວາມເຂົ້າໃຈໃນການຈັດສັນງົບບໍ່ໃຫ້ບານປາຍ, ຄຸມງົບໄດ້.
• ທຸກຄົນມີຈຸດແຂງ ຈຸດອ່ອນຕ່າງກັນ ສະນັ້ນຕ້ອງເລືອກໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກຈຸດແຂງຂອງແຕ່ລະຄົນໃຫ້ຖືກຈຸດ, ເຊັ່ນ ໂຕລະຄອນ ຣຸຍເຈຍ ເປັນໂປຣແກຣມເມີທີ່ເກັ່ງ, ໄວ, ແຕ່ມຸ່ງໝັ້ນ, ເຮັດວຽກຈິງຈັງລະດັບໂຫດ, ເວົ້າແຮງ ເວົ້າກົງ, ດ່າຊະ ຖ້າໃຜເຮັດວຽກບໍ່ໄດ້ເລື່ອງ, ຫຼື ເຮັດບໍ່ທັນກຳນົດສົ່ງງານທີ່ມອບໝາຍ. ການບໍລິຫານທີມແບບນີ້ ອາດສ້າງຄວາມກົດດັນໃຫ້ກັບທີມຈົນສ່ຽງທີມຫຼົ້ມ, ສະນັ້ນ, ໜ້າທີ່ການສ້າງຈຸດເຊື່ອມຕໍ່ກັບພະນັກງານ ກໍຈຳເປັນຕ້ອງໃຫ້ຄົນອື່ນທີ່ຊ່າງເວົ້າຫຼາຍກວ່າ ໃນການສື່ສານ ມາເປັນຫາຈຸດເຊື່ອມໃຫ້ຖືກຈັງຫວະ ຜ່ອນໜັກຜ່ອນເບົາຕາມສະຖານະການ.
• ຕໍ່ໃຫ້ເປັນສະຕາດອັບກໍຕ້ອງມີລະບຽບວິໄນ ຖ້າຢາກຢູ່ລອດໃນທຸລະກິດໄລຍະຍາວ, ໃນເລື່ອງມັນຈະມີປະເດັນທີ່ພະນັກງານສໍ້ໂກງບໍລິສັດ ເຖິງຈະເປັນເລື່ອງເລັກນ້ອຍຄືການໂກງນ້ຳມັນລົດ, ອອກບິນເກີນ ແຖມຍັງແມ່ນໝູ່ຂອງເຈົ້າຂອງບໍລິສັດເອງທີ່ເຮັດແບບນັ້ນ ແຕ່ໂຕ ສັນຕິ ຜູ້ເປັນເຈົ້າຂອງບໍລິສັດກໍ່ຕ້ອງລົງໂທດ ເພື່ອຮັກສາກົດລະບຽບ ເພື່ອຄວາມເທົ່າທຽມແລະ ບໍ່ເກີດເປັນແບບຢ່າງທີ່ຜິດໃຫ້ກັບຄົນອື່ນໆ.
• ການມີເປົ້າໝາຍຮ່ວມກັນຈາກຄົນທັງບໍລິສັດ, ຕັ້ງແຕ່ເລີ່ມເປີດບໍລິສັດ ທາງທີມໂຕເອກ ຈະມີການສື່ສານ ມີການຕິດປ້າຍ ແລະ ຕັ້ງເປົ້າໝາຍໃຫ້ທຸກຄົນ ທຸກພະແນກ ທຸກພາກສ່ວນ ໄປຮອດແມ່ບ້ານ ໄດ້ເຫັນເຖິງພາລະກິດທີ່ທຸກຄົນມີຄວາມຮັບຜິດຊອບຮ່ວມກັນ, ເພາະການມີເປົ້າໝາຍຮ່ວມກັນ ຈະເຮັດໃຫ້ທຸກຄົນເຮັດໜ້າທີ່ຂອງໂຕເອງໃຫ້ດີທີ່ສຸດ ເພາະທຸກໜ້າມີຜົນກະທົບເຊິ່ງກັນແລະກັນ ໃຫ້ໄດ້ເປົ້າໝາຍນັ້ນໄປນຳກັນ.
• ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຄົນທີ່ເປັນຫົວໜ້າ, ໃນເລື່ອງນີ້ ມີຫຼາຍຈຸດທີ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງ ຄວາມຮັບຜິດຊອບ ພາລະ ຄວາມກົດດັນ ຂອງຄົນທີ່ຕ້ອງຕັດສິນໃຈ ລວມໄປເຖິງຫົວໜ້າທີມຍ່ອຍ ທີ່ຕ້ອງຮັບຜິດຊອບອີກຫຼາຍຊີວິດພາຍໃຕ້ການຈັດການບໍລິຫານຂອງຕົນເອງ. ເພາະຖ້າທຸລະກິດຖືກປິດ ມັນບໍ່ແມ່ນວ່າ ຈົບແຍກຍ້າຍ ແຕ່ມັນຄືຄວາມສູນເສຍວຽກເຮັດງານທຳຂອງຫຼາຍພັນຄົນທີ່ມີສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງນຳກັນ.

ສະຫຼຸບ

ໃນເລື່ອງ Mad Unicorn ສົງຄາມ ສົ່ງດ່ວນ ເລື່ອງນີ້ໄດ້ຈຳລອງໃຫ້ເຫັນວ່າ ການປ່ຽນແປງຊີວິດ ແລະ ການສ້າງທຸລະກິດແບບສະຕາດອັບ ຕ້ອງອາໄສແຮງຍູ້ຫຼາຍຊ່ຳໃດ ໂດຍສະເພາະກັບຄົນທີ່ຕົ້ນທຶນຊີວິດທີ່ແຕກຕ່າງກັນ,​ ນອກຈາກນັ້ນ ການດຳເນີນເລື່ອງຍັງພາໃຫ້ເຫັນເຖິງແງ່ຄິດ ທັກສະ ພາວະຜູ້ນຳ ໃນຫຼາກຫຼາຍສະຖານນະການ ທີ່ເຖິງວ່າຈະມີຄວາມເປັນດຣາມ່າ ມີການສະແດງທີ່ເວີ້ວັງອະລັງການໄປແດ່ເພື່ອອັດຖະລົດ ແຕ່ເຮົາກໍປະຕິເສດບໍ່ໄດ້ວ່າ ເລື່ອງລາວທັງໝົດມີຫຼາຍຈຸດທີ່ສາມາດເອົາມາສຶກສາ ປັບໃຊ້ກັບການເຮັດທຸລະກິດແທ້ໄດ້ ບໍ່ວ່າຈະເປັນ ການວິເຄາະຈຸດແຂງຈຸດອ່ອນ, ການສື່ສານພາຍໃນທີມ, ການຮັດກຸມເລື່ອງການເງິນ, ຄວາມຮັບຜິດຊອບຕໍ່ໜ້າທີ່, ວິໄນທີ່ເຂັ້ມແຂງ ເພື່ອໃຫ້ທຸລະກິດສາມາດຂະຫຍາຍຕົວໄດ້ຢ່າງຍືນຍົງ ຖືກທີ່ ແລະ ຖືກເວລາ.